دربارۀ مجموعه گزارشهای کرونا، نیروی کار و حمایت اجتماعی
1399/10/24
مجموعه گزارشهای «کرونا، نیرویکار و حمایت اجتماعی» تحت نظر معاونت رفاهِ وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی و با همکاری جمعی از پژوهشگران علوم اجتماعی تهیه شده و به صورت هفتگی منتشر میشود. معاونت رفاه، از اواخر بهمن ماه، با هدف بهروزسانی اطلاعات موجود از تجارب جهانی در زمینۀ حمایتهای اجتماعی در واکنش به بحران کرونا، به ترجمه و تلخیص گزارشهای منتشر شدۀ دولتها و سازمانهای بینالمللی روی آورد. به مرور، جهت استفادۀ گستردهتر سیاستگذاران، مدیران و دانشگاهیان از این مطالب، معاونت تصمیم به انتشار آنها در قالب یک مجموعه گزارش گرفت. این گزارشها از منابع مطرح و معتبر خبری-تحلیلی انگلیسی زبان و گزارشهای سازمانهای بینالمللی، و به طور خاص سازمان بینالمللی کار (ILO) برگرفته شدهاند. انتخاب مطالب برای انعکاس تجربیات جهانی بر اساس تناسب آنها با وضعیت ایران و با هدف استفادۀ سیاستگذاران از این تجارب صورت گرفته است. با وجود تمرکز اولیۀ گزارشها بر ثبت تجارب جهانی، گزارشهای «کرونا، نیرویکار و حمایت اجتماعی» به مرور تلاش خود را متوجه تهیۀ مطالبی در مورد توصیف تطبیقی وضعیت کشورمان و ارائۀ پیشنهادهایی برای حمایت از گروههای آسیبپذیر تحت تاثیر بحران کرونا کرده است.
این مجموعه گزارشها، در نگاهی کلی، به فرصتی میپردازند که همهگیری جهانی کووید-۱۹ برای تغییر سیاستها در قبال کمکردن نابرابری و حمایت از گروههای آسیبپذیر و فقیر در اختیار دولتها قرار داده است. گرچه نیاز به افزایش حمایت اجتماعی در سطح جهان بعد از بحران مالی سال 2008 بیش از پیش روشن شد، اما بحران کووید ۱۹ آشکار کرد که علیرغم پذیرش بینالمللی توصیهنامۀ سازمان بینالمللی کار و دستورکار توسعة پایدار، در نهایت، پیشرفت قابلتوجهی در این زمینه در جهان صورت نگرفته است. تمرکز اصلی گزارشهای این خبرنامه بر چند حوزۀ مختلف قرار دارد که عبارتند از:
· چگونگی گسترش پوشش و میزان خدمات تأمین اجتماعی در پی و پس از بحران کرونا، در جهت حمایت از نیروی کار رسمی و غیررسمی، در کنار بنگاههای کوچک و متوسط؛
· چگونگی گسترش پوشش و میزان خدمات مساعدت اجتماعی در پی و پس از بحران کرونا، در جهت تشخیص و حمایت از گروههای آسیبپذیرتر، مانند کودکان، زنان، معلولان، حاشیهنشینان، خانوارهای کم درآمد و سالمندان؛
· رصد صنایع و کسبوکارهایی که بیش از سایرین در معرض آسیب هستند و هدفمند کردن هر چه بهتر خدمات تأمین و مساعدت اجتماعی.
نویسندگان این مجموعه معتقدند که دولت جمهوری اسلامی ایران بایستی با استفاده از ضربآهنگ ایجاد شده در اثر همهگیری جهانی کووید-۱۹، به سمت نظام حمایت اجتماعیِ جامع، دائمی و برخوردار از منابع مالی جمعی گام بردارد. جامعۀ ما تنها بدینصورت از پس بحران کنونی و بحرانهای احتمالی آتی برخواهد آمد.
گزارشهای کرونا، نیروی کار و حمایت اجتماعی
هجدهمین گزارش «کرونا، نیروی کار و حمایت اجتماعی» توسط معاونت رفاه اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی منتشر شد. این گزارش نخست به معرفی اعتبارات خرد بهعنوان راهکاری برای کاهش پیامدهای نوسانات درآمدی در میان خانوارهای فقیر میپردازد. سپس در این گزارش به تجارب کشورهای مختلف از جمله بنگلادش، اندونزی، مالزی و ترکیه در زمینۀ ارائۀ اعتبارات خرد و تأمین مالی خرد پرداخته میشود. همچنین طرحهای مشابهی که در ایران اجرا شدهاند مورد بررسی قرار گرفته و انتقادهای صورتگرفته در مورد اجرای این طرحها مطرح میشوند. در نهایت، این گزارش به طرح اعطای کارت اعتباری خرید به دارندگان سهام عدالت پرداخته و طرح پیشنهادی
هفدهمین گزارش «کرونا، نیروی کار و حمایت اجتماعی» توسط معاونت رفاه اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی منتشر شد. این گزارش که به مسئلۀ آموزش در طول بحران کرونا میپردازد، با درنظر گرفتن وضعیت بازماندگی از تحصیل کودکان پیش از بحران کرونا، تأثیرات این بحران بر حوزۀ آموزش را موردبررسی قرار میدهد. سپس به آموزش مجازی یعنی راهکاری که کشورهای مختلف برای تداوم آموزش در دوران کرونا اتخاذ کردهاند، میپردازد و نشان میدهد که این نوع از آموزش نابرابریهای پیشاپیش موجود در حوزۀ آموزش را تشدید میکند. همچنین در این گزارش به سیاستهای جزئیتر کشورها برای کاهش فقر آموزشی در دوران کرونا اشاره میشود. در نهایت بخشی از گزارش رایانههای تکبردی را بهعنوان ابزاری برای تسهیل آموزش از راه دور و نیز وسیلهای برای آموزش مهارتهای STEM به کودکان فقیر معرفی میکند و بخشی دیگر از آن به طرح معاونت رفاهِ وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با عنوان «بازگرداندن کودکان
شانزدهمین گزارش «کرونا، نیروی کار و حمایت اجتماعی» توسط معاونت رفاه اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی منتشر شد. این گزارش در وهلۀ نخست بهطور خلاصه به چیستی برنامههای مشاغل عمومی میپردازد. سپس تجارب کشورهای آلمان، هند، آرژانتین و آفریقای جنوبی در زمینۀ اجرای برنامههای مشاغل عمومی را شرح داده و نقاط قوت و ضعف آنها را به بررسی میگذارد. این بررسی نشان میدهد که برنامههای مشاغل عمومی در کشورهای پیشگفته، با وجود برخی کاستیهای اجرایی، بهدلیل مهارتافزایی و پیوندهای کاری که برای افراد ایجاد میکنند، به اشتغال بلندمدتتر آنها منجر میشوند و علاوهبر کاهش فقر بر کاهش نرخ بیکاری نیز تأثیرگذار هستند. گزارش در نهایت به دو برنامۀ مشاغل عمومی اجراشده در ایران، یعنی طرح مقابله با آتشسوزی جنگلها در کردستان و طرح لایروبی قنوات شهرستان قصرقند در سیستانوبلوچستان اشاره میکند.