قانون ایمنی در معادن

-مسؤل معدن یا سرپرست معدن:
شخصی است که توسط دارنـده پروانـه عملیات به این سمـت منصوب می شود و مسـئولیـت کلیه عملیات معدن را به عهده دارد .

2-مسئول فنی:
طـبق ماده 66 آئین نامه اجـرائی قانـون معـادن مسئـول فنی عملیات کسـی است که اداره کلیه امور فنی معدن به عهده اوست و توسـط دارنده پروانه عملیـات از میـان افراد واجـد شـرایـط انتـخاب و به وزارت صنایع و معـادن معـرفی می شود و طبـق ماده 65 آئـین نامه اجـرائـی ضوابـط و حدود صلاحیت مسـئولین فـنی معادن تا تصـویب و اصـلاح قانـون نظام مهنـدسی معـدن توسـط وزارت صنایع و معادن تعیین می شود .

3-مسئول ایمنی:
مسئول ایمنی هر معدن نظارت بر ایمنی عملیات معدن را به عهده داشته توسط مسئول یا سرپرست معدن به این سمت منصوب می شود . طبق ماده 65 آئین نامه اجرائی قانون معادن ضوابط و حدود صلاحیت مسئول ایمنی از طریق وزارت کار و امور اجتماعی با هماهنگی وزارت صنایع و معادن تعیین می شود . جانشین مسئول ایمنی نیز تابع همین شرایط است .

4-مهندس ناظر:
شخصی است که طبق ماده 69 آئین نامه اجرائی قانون معادن تعیین می شود و از طرف وزارت صنایع و معادن مامور نظارت و کنترل عملیات معدنی است.

5-پروانه اکتشاف – پروانه بهره برداری :
طبق مواد مندرج در قانون معادن و آئین نامه اجرائی آن تعریف می شود.

6- تونل:
حفاری زیرزمینی افقی یا تقریباً افقی است .

7-تونل شیب دار :
تونل هایی که تا حدود 18 درجه شیب داشته باشند.

8- چاه مایل :
حـفاری مایـلی که به سطـح زمین راه داشـته و دارای شـیب بین 18 درجه تا 90 درجه باشد و برای باربری مورد استفاده قرار می گیرد.

9- چاه یا چاه قائم :
حفاری قائـم یا با شـیب 90 درجه است که به سطـح زمیـن راه داشـته باشـد و معمولاً برای باربری مورد استفاده قرار می کیرد.

10- دویل:
حفـاری زیـرزمینی شیبـدارو با سطـح مقطع نسبتاً کوچک که معمولاً به طرف بالا خفاری می شود و برای منظور های مختلف مورد استفاده قرار می گیرد.

11- پذیرگاه:
محل توقف بارگیری و تحلیه واگنها و انجام وظایف مختلف زیرزمینی که معمولاً در محل ارتباط با چاه قائم یا چاه مایل در زیرزمین احداث می شود .

12- گالری-راهرو:
انواع حفاریهای زیرزمینی و معمولاً با طول زیاد است .

13- راه مورب:
به انواع راهروهای شیبدار راه مورب گفته می شود .

14- بونکر:
محلی برای تخلیه و انباشت سنگ می باشد .

15- چال:
سوراخی که در سنگ برای قرار دادن ماده منفجره حفر می شود.

16- خرجگذاری:
قرار دادن مواد منفجره در داخل چال است .

17- فشنگ:
به هر قطعه ماده منفجره جامد (معمولاً انواع دینامیت) گفته می شود .

18- آتشباری:
به عملیات خرج گذاری و انفجار مواد منفجره برای تخریب سنگ آتشباری گفته می شود .

19- آتشبار:
شخصی که مسئولیت عملیات آتشباری را به عهده دارد .

20- مواد ناریه- مواد منفجره:
موادی که قابلیت انفجار داشته و در معدن برای تخریب سنگ مورد استفاده قرار می گیرد .

21- گاز ذغال:
گازی که در کانسارهای ذغال سنگ همراه با سایر هیدروکربورها وجود دارد و عمدتاً از متان تشکیل شده است . این گاز چنانچه به نسبت معینی با هوا مخلوط شود قابلیت انفجار پیدا می کند .

22- کلیه تجهیزات , دستگاهها و ماشین آلات معدنی که در این آئین نامه از آنها نام برده شده :
مانند شاول یا بیل مکانیکی , لودر, بلدوزر, پرفراتور, گریدر, واگن , لوکوموتیو , دستگاه گمانه زنی , دستگاه سیم برش , بالابر چاه , وینچ و غیره و کلیه قسمتها و قطعات آنها مطابق تعاریفی است که در متون و کتابهای معدنی آورده شده است .
فصل 2 - کلیات

ماده 1- منظور از عملیات در این آئین نامه کلیه عملیات معدنی (اعم از اکتشاف یا بهره برداری و استخراج معدن) است که در قانون معادن و آئین نامه اجرائی قانون معادن پیش بینی شده است .

ماده 2- در کلیه معادن که دارای حداقل 25 نفر کارگر باشند , می بایست یک نفر ذیصلاح به عنوان مسئول ایمنی و یک نفر به عنـوان مسئـول بهداـشت حرقه ای به استـناد آئـین نامه کمـیته حفاظت فنی و بهدلشـت کار تعیین گردد . بدیهی است در معادن کمتر از 25 نفر کارگر وجود یک نفر مسئول ایمنی ضروری است اما این مسئـولیت را می توان به مسـئول فنی واگـذار کرد که این تعیـین صلاحیت وی به استـناد آئیـن نامه فوق الذکر خواهد بود .

ماده 3- مسئول ایمنی هر معدن به عنوان ناظـر و کنترل کننـده عملیـات و انطباق دادن معدن با بندهای مندرج در این آئیـن نامه و دیگر آئین نامه هـای مصـوب شورایعالی حفاظـت فنی تعیین می گردد , که با حضور و بازرسی از معدن توصیه ها و پیشنهاد های خود را جهت پیشگیری و رفع خطر تذکر داده و در صورت حساسیت موضوع آن را کتـباً به مسـئولین معدن گزارش می نماید و در صـورت تشخیـص خطر حتمی برابر مقررات این آئین نامه تا رفع خطر نسبت به توقف عملیـات در محل خطر اقدام نماید

ماده - 4 کلیه کارگاههای معدنی اعم از سطحی یا زیر زمینی لازم است در هر شیفت کاری حداقل یک بار توسـط مسئول ایمنی یا جانشین وی مورد بازدید قرار گیرد .

ماده 5- قبل از شروع به کار در هر شیفت کاری مسئول ایمنی معدن و جانشین او باید از کارگاه مربوطه بازدید نماید و پس از اطمینان از ایمن بودن آن به کارگران مجوز ورود داده شود .

ماده 6- وزارت صنایع و معادن می بایست رونوشـت پروانه های اکتـشاف و بهـره بـرداری را به وزارت کار و امور اجتماعی ارسال نماید و دارنده پروانه اکتشاف یا بهـره برداری مکلف است تـاریخ شـروع عملیـات خود را به وزارتخانه های صنایع و معادن و کار و امور اجتماعی (ادارات کل کار و امور اجتماعی)اطلاع دهد.

ماده 7- اکتشاف کننده یا بهره بـردار باید مدارک مشروحـه زیـر را در سر معـدن نگهداری کرده و برای ارائه به مهندسین ناظر وزارت صنایع و معادن و بازرسان کار وزارت کار و امور اجتـماعی آماده داشته باشد.

الف- پروانه اکتشاف یا پروانه بهره برداری یا کپی آنها .
ب- نقشه محدوده به مقیاس حداقل 1 و نقشه بهره برداری به مقیاس حداقل 1 و بـرای معادنی که عملیات زیر زمینی دارند , نقشه به مقیاس حداقل 1 از قسمت درون معـدن و همچنین یـک نقشـه از کارگاهها و تأسیسات خارج معدن به مقیاس حداقل 1
پ- دفـتر حاوی مشخصات کارکنـان معـدن و استخـراج روزانه طـبق نمونه ای که وزارت صنـایع و معـادن تعیین خواهد کرد .
ت- دفتر مخصوصی جهت ثبت نظرات و تذکرات و دستوراتی که در اجرای آئین نامه های مربوط نـسبت به طرز کار و رعـایت اصول فنـی و حفاظت و بهداشـت کار و سایـر مواردی که از طرف مهنـدسین ناظـر وزارت صنایع و معادن و بازرسان کار وزارت کار و امور اجتماعی داده می شود .
ث“- دفتـر مخصوص ثبـت حـوادث و گزارش اقـدامـات معمـوله طـبـق نمونـه ای که از طـرف وزارت کار و اموراجتماعی تعیین می شود .
ج“- دفاتری مخصـوص جهت ثبت کلیه اقـدامات ایمنـی و بهداشـت کار که به ترتـیب تـوسط مسئـول ایمنی و مسئول بهداشت حرفه ای که در اجرای آئین نامه ها و مقررات مربوطه تکمیل می گردد .
چ- آئین نامه ایمنی معادن و کلیه آئین نامه های حفاظت فنی و بهداشت کار مصوب شورای عالی حفاظت فنی.

ماده 8- رعایت مفاد کلیه مقررات و آئین نامه های مصوب شورایعالی حفاظت فنی در خصوص نکات ایمنی مرتبط با لوازم ,کالا ها و تجهیزات معدنی لازم الاجرا است .

تبصره: کلیه سفارشات و نکات احتیاطی و ایمنی که از طرف سازندگان و تولید کنندگان لوازم , کالاها و تجهیزات معدنی توصیه می شود لازم الاجرا است .

ماده 9- تمام شاغلین در معادن زیرزمینی و کارگرانی که با تغییر شغل از قسمتی به قسمت دیگر معدن منتقل میشوند باید با راههای خروجی و اضطراری معدن آشنا شده و آگاهی کامل پیدا کنند .

ماده 10- ورود کلیه افراد غیر شاغل در معدن منوط به کسب اجازه از سرپرست معدن یا جانشین وی می باشد .

ماده 11- ورود و کار در کارگاهها و معادن زیرزمینی متروکه منوط به کسب مجوز از سرپرست معدن یا مسئول ذیربط بوده و باید با رعایت مقررات ایمنی و پس از حصول اطمینان از برقراری تهویه مناسب و سالم بودن وسایل نگهداری و عدم ریزش حفریات قرار گیرد .

ماده 12- با تمهیداتی که از طرف سرپرست معدن انجام می گیرد , بایستی همواره تعداد و اسامی کارکنانی که در هر لحظه داخل معدن و به خصوص زیرزمین بوده مشخض باشد و تا زمانی که کارگران در زیرزمین مشغول کار هستند حداقل یک نفر از مسئولین می بایست در دفتر سر معدن حضور داشته باشد .

ماده 13- محل یا محل های حادثه ساز در معدن باید بوسیله سیم خاردار یا وسایل محصور کننده مناسب و علائم اخباری و هشدار دهنده از محل های مجاور مجزا باشد به طوریکه مانع عبور اشخاص متفرقه و حیوانات گردد .

ماده 14- معادن زیرزمینی (به استثنای جبهه کارهای در حال حفاری ) باید بوسیله حداقل دو راه با شرایط زیر به خارج ارتباط داشته باشد .

الف- راههای مذکور در داخل معدن به هم ارتباط داشته باشد .
ب“- عبور افراد از هر یک از آنها به آسانی میسر باشد . فاصله بیـن آنهـا بیش از 15 مـتر بوده و دهانه آنها زیر پوشش یک ساختمان واحد نبوده و مدخل آنها در نقاط سیل گیر و یا بهمن گیر و مانند آن نباشد .

ماده 15- کارگاه می بایست طـوری تجهیز شود که به کسی آسیبـی نرسد . چنانچـه فردی مشاهـده کـرد نقصی در کارگاه وجود دارد که آسیب به دیگران می رساند بلافاصـله می بایست افراد را مطلع نموده و مرتب را به رئیس قسمت جهت رفع نقص اعلام نماید.
فصل 3 - حفاریهای معدنی و اکتشافی

ماده 26- در حفاریهای سطحی و معادن روباز شیب موقت دیوارها و شیب کلی آنها با توجه به خصوصیات مکانیکی سنگها باید به گونه ای تعیین شود که خطر ریزش نداشته باشد . در جبهه کارهای فعال , وقتی انتخاب شیب موقت برای پایداری کوتاه مدت مجاز است , که اطمینان کاهی از عدم ریزش وجود داشته باشد .

ماده 27- عبور و مرور وسایل نقلیه در جاده های معدنی مشمول مقررات عمومی مربوطه کشور می باشد .

ماده 28- در معادنیکه از دستگاه سیم برش الماسه استفاده می شود , بمنظور جلوگیری از پرتاب سیگمنت (دندانه های الماسه روی سیم برش) و یا صدمات ناشی از شلاق زدن سیم پاره شده لازم است در مسیر سیم برش پوشش حفاظتی مناسب به کار گرفته شود.

ماده 29- در هنگام برش , جداکردن و جابجائی بلوک های سنگ , استقرار ماسین آلات و افراد در پائین دست بلوک سنگ ممنوع است.

ماده 30- در معادن روباز و کارگاههای حفاری سطحی برای جلوگیری از لغزش و سقوط کارگر , محل استقرار و عبور و مرور آنان باید دارای عرض و شیب مناسب باشد . در غیر این صورت کارگز باید به کمربند ایمنی و طناب نجات که به نقطه اتکاء مطمئنی متصل شده باشد مجهز گردد.

ماده 31- کار در سطح هنگام باد , برف یا بارن شدید و احتمال وقوع رعد و برق باید با احتیاط کامل صورت گیرد .

ماده 32- در حفر ترانشه برای اکتشاف ونمونه برداری باید دقت شود تا خطر ریزش دیواره وجود نداشته باشد و در صورت لزوم باوسایل مناسب نگهداری شود. در ترانشه و چاهکهایی که به عمق بیش از 5/1 متر هستند بایستی برای بالا و پائین رفتن از نردبان استفاده شود.

ماده 33- در ترانشه و چاهکهایی که خطر انباشتگی گاز وجود دارد ورود و کار افراد بایستی پس از تهویه و اطمینان از بی خطر بودن آن محل ها انجام گیرد .

ماده 34- تمیز کردن یا میزان و مسطح کردن جبهه کار در معادن روباز و در اسثنای کار ماشین حفاری بدون اخذ اجازه از مسئول دستگاه ممنوع است .

ماده 35- دهانه چاههای قائم باید با در فولادی پوشانده شده و در اطراف آن نرده حفاظ نصب شود .

ماده 36- دهانه چاههای مایل و تونلهای شیبدار باید به درب مسدود کننده یا راه بند مجهز باشد.

ماده 37- هنگام حفر چاه استفاده از سپر محافظ (سکو)در فاصله ای کمتر از 30 متر از جبهه کار الزامی است . این سکو می بایست علاوه بر کابل فلزی (سیم بکسل) تعلیق به کمک جک های مکانیکی افقی به دیواره چاه تثبیت شود.

ماده 38- هنگام حفر چاه از زیر سکوی کار می توان از نردبان طنابی استفاده کرد مشروط بر آنکه طول آن از 30 متر کمتر باشد .

ماده 39- در تونلهای شیبدار محل عبور افراد در تمام مسیر باید در یک سمت باشد .

ماده 40- در تونلهای افقی و شیبدار مجهز به نوار نقاله عرض راه عبور افراد می بایست در یک طرف حداقل 60 سانتیمتر و در طرف دیگر حداقل 40 سانتیمتر باشد.

ماده 41- در تونلهای افقی و شیبدار که باربری ریلی دارند باید عرض راه عبور افراد در یک طرف حداقل 60 سانتیمتر باشد.

ماده 42- در حفریات شیبداری که برای عبور و مرور افراد اختصاص داده می شود بایستی در شیبهای مختلف به شکل زیر تجهیز گردند:
ماده 16- هیـچ کس نمی بایسـت بدون اجـازه به محـل ممـنوعه وارد شـده و این محل باید بوسیله تابـلوی اخبـاری هشدار دهنده مشخص شود